وب 3 چیست؟ آشنایی با اینترنت نسل سوم Web 3 0

برنرز-لی (Berners-Lee) که یک دانشمند رایانه و از اولین توسعه‌دهندگان اینترنت در دههٔ نود میلادی است، در همان سال‌ها پیدایش وب ۳ در آیندهٔ نزدیک را پیش‌بینی کرده و آن را وب معنایی (Semantic Web) می‌نامد. او سه ویژگی اصلی را برای وب معنایی برمی‌شمارد؛ تمرکززدایی، طراحی از پایین به بالا و معناگرایی. وب ۲ باعث بهبود زندگی میلیون‌ها انسان شده است، اما مشکلاتی را نیز به همراه دارد؛ رشد بی‌حدوحصر غول‌های فناوری که کنترل داده‌های صدها میلیون کاربر را در اختیار دارند. عدهٔ اندکی تمام محتوای موجود در وب را تولید می‌کردند و اکثریت کاربران وب، فقط می‌توانستند از این محتوا استفاده کنند و هیچ نقشی در تولید محتوا و اضافه کردن اطلاعات به وب نداشتند. در این حال، زنان، مردان، ماشین‌ها و شرکت‌ها می‌توانند بدون استفاده از یک واسطه و با استفاده از وب ۳.۰ ارزش و اطلاعات را با شرکای جهانی که نمی‌شناسند یا به آن‌ها اعتماد ندارند، مبادله و همکاری کنند. مهم‌ترین تغییر ایجاد شده توسط وب ۳.۰ کاهش سطح اعتماد لازم برای هماهنگی جهانی است.

اینکه بخواهیم همه پروژه‌هایی را که در حوزه web ۳ فعال هستند معرفی کنیم، مثل این می‌ماند که بخواهیم همه وب‌سایت‌هایی را که در اینترنت وجود دارند بررسی کنیم. امروزه با توجه به افزایش تعداد بلاکچین‌هایی که از فناوری قرارداد هوشمند پشتیبانی می‌کنند، هزاران پلتفرم و اپلیکیشن‌ غیرمتمرکز وجود دارند که هریک در حوزه‌ای فعال هستند. در متاورس شرکت فیس بوک اگر خبری از بلاک چین و مفاهیم وب ۳ نباشد، آن‌ها می‌توانند همانند اینستاگرام و فیس بوک تمام داده‌های کاربران را ثبت و ضبط کرده و از آن‌ها سوء استفاده‌ کنند. موضوع دیگر این است که هر سایت اینترنتی در وب نسل بعدی می‌تواند اقتصاد درونی خود را داشته باشد. همین مثال مربوط به پلتفرم کامپاوند را در نظر بگیرید که گفتیم ارز دیجیتال محلی آن COMP نام دارد.

وب 3.0 ضروری است زیرا به کسب و کارها اجازه می دهد تا با حذف واسطه و اتصال مستقیم رایانه ها، عملیات خود را ساده کنند. این امر ارتباط و همکاری بین کارمندان، شرکا و مشتریان را تسهیل می کند و کسب و کار کارآمدتری را ایجاد می کند. بسیاری از فناوری ها باید متحد شوند و به میدان بیایند، به این معنی که ترکیب فناوری بلاک چین کافی نخواهد بود. فناوری های نوظهور زمان ما در حال تبدیل شدن به اجزای اصلی وب 3.0 برای وب غیرمتمرکز و معنایی هستند. این بی‌تردید آزادی بیشتری را برای هر کاربر ایجاد می‌کند، اما مسلماً به دلیل فقدان کامل سانسور متمرکز منجر به افزایش خطر نیز می‌شود.

این اصطلاح یعنی وب3 برای اولین بار توسط گوین وود، بنیان گذار اتریوم و پولکادات معرفی شد. همونطور که در بخش های قبل معرفی کردیم، web 1.0 تفاوت زیادی با web 2.0 داشت. این تکنولوژی طوری در زندگی ما انسان ها ریشه دوانده که به این راحتی قابل از بین رفتن نیست. زندگی افراد بطور پیچیده ای با اینترنت گره خورده، چه از لحاظ کسب و کار و چه سرگرمی طوری که حتی نمیتونیم دنیای قبل از ظهور این تکنولوژی بزرگوار رو تصور کنیم. متناسب با کسب و کار خود، سعی کنید محصولات را به صورت سه بعدی تبلیغ نمایید. اگر یک خرده فروشی الکترونیک دارید، سعی کنید مدل‌های سه بعدی یا فروشگاه واقعیت مجازی ایجاد کنید.

با این حال، می‌توانید استدلال کنید که DAOها گرد هم می‌آیند تا تغییرات سودمند متقابل را برای اطمینان از اینکه محتوای خاصی به صورت آنلاین منتشر نمی‌شود، ایجاد کنند. اوج شکوفایی وب 1.0 بین سال های 1990 تا 2005 بود، یعنی زمانی که وب جهانی در مراحل ابتدایی خود بود. هدف اصلی آن اشتراک گذاری اطلاعات بود که البته در آن زمان به خودی خود تازگی داشت. این معادل میلیون ها کتاب و سند ذخیره شده در یک مکان بود که برای کاربران در سراسر جهان قابل دسترسی بود. سئو به معنای بهبود حضور آنلاین شما از طریق دیده شدن موتورهای جستجو است تا محصولات و خدمات شما در مقابل افراد مناسب قابل مشاهده باشند. خود موتورهای جستجو منبع اطلاعاتی برای گوگل هستند تا اطلاعاتی را برای بهبود تجربه جستجو جمع آوری کند.

جهان به سمت آینده ای در حال حرکت است که در آن هیچ مرزی وجود نخواهد داشت، همه ما به هم متصل خواهیم بود و همه چیز مجازی خواهد بود. با اینکه هنوز تعریف مشخص و دقیقی از وب ۳.۰ ارائه نشده است، اما چندین ویژگی متمایز دارد که در ادامه آنها را بررسی خواهیم کرد. برای اینکه دید بهتری نسبت به وب ۳ و تفاوت‌های آن نسبت به نسل‌های قبلی داشته باشیم، بهتر است ابتدا ماهیت دو نسل قبلی را بررسی کنیم. تمامی حقوق متعلق به راه‌دیجیتال به‌شماره مجوز رسمی ۷۹۷۴۷ و راه‌دیجیتال می‌باشد. نقل مطالب به هر شیوه و با هر عنوان، تخلف محسوب شده و متخلفین بر اساس قوانین جاری کشور مورد پیگرد قانونی قرار می گیرند.

امروز کمتر مرورگری را می‌توانید پیدا کنید که از امکاناتی که وب ۳ در اختیار کاربران قرار می‌دهد،‌ پشتیبانی نکند. همان طور که در قسمت قبل هم اشاره کردیم، امروزه پروژه‌های بلاک چینی بهترین نمونه‌ها برای درک وب ۳.۰ هستند. ما سه پروژه اتریوم، سولانا و پولکادات را برای معرفی انتخاب کرده‌ایم؛ اما باز هم اشاره می‌کنیم که وب تری محدود به این پروژه‌ها نیست و کارایی بسیار گسترده‌تری دارد. بلاکچین موفق شد ایده وب ۳ را از حالت تئوری خارج کند و به آن جامه عمل بپوشاند. امروزه اگر بخواهیم چند مورد از پروژه‌های موفق در حوزه وب ۳ را نام ببریم، حتماً نام پروژه‌های بلاک چینی شناخته‌شده‌ای مانند اتریوم، سولانا و پولکادات در بین آنها به چشم می‌خورد. با این حال، نمی‌توان انکار کرد که بلاکچین محبوب‌ترین دفترکل توزیع‌شده است و تعداد پروژه‌های وب ۳ که مبتنی بر بلاک چین هستند به‌طور قابل‌توجهی بیشتر است.

ولی اینکه چه در سر مدیران و مسئولان آن‌ها می‌گذرد هنوز برکسی مشخص نیست. در تصویر بالا در قسمتی که دور آن کادر قرمز رنگ کشیده شده، می‌بینیم که بلاک چین انتخابی زنجیره‌ی هوشمند بایننس (Binance Smart Chain) است. اکنون به برهه‌ای از زمان رسیده‌ایم که در آن مردم عادی از شرایط پیش آمده ناراضی هستند و دیگر نمی‌خواهند شرکت‌های بزرگی مثل متا و گوگل با اطلاعات شخصی‌ آن‌ها مانند یک کالا رفتار کنند. باید نسبت به استراتژی‌های تجاری خود به دقت تصمیم گیری کنید و در نظر داشته باشید که آینده بازاریابی به کدام مسیر کشیده می‌شود. در وب 2.0، رایانه‌ها از پروتکل HTTP برای شناسایی و یافتن اطلاعات ذخیره شده بر روی سرورها، عموماً یک سرور واحد، در یک مکان خاص استفاده می‌کنند.

این یعنی به جای اعتماد‌ به یک عضو یا تلاش برای جلب اعتماد بیرونی، به تمام اجزای شبکه اعتماد کنیم. در حالی که موج گسترش وب ۲.۰ به شکوفایی خود ادامه می‌دهد، ما شاهد ظهور اولین نشانه‌ها از یک بزرگ تغییر در پارادایم برنامه‌های کاربردی اینترنتی هستیم که به نام وب ۳.۰ (Web 3.0) شناخته می‌‌شود. شاید باورش سخت باشد اما وب ۳.۰ یا وب معنایی (Semantic Web) – که توسط تیم برنرز لی، مخترع اصلی وب ابداع شد – اساس ساختارشکنانه‌تری دارد؛ ماهیتی که به مرور زمان همه چیز را در زیر سایه خود پنهان می‌کند. وب ۳.۰، جهشی به سمت شبکه‌‌ای باز، بی‌نیاز از واسطه و بدون مجوز (همگانی) است. عرضه آیفون در سال ۲۰۰۷ و ساده شدن دسترسی به اینترنت موبایل، تعداد کاربران و میزان استفاده از وب را به طور چشمگیری گسترش داد. ما دیگر از اینترنت Dial-up که تنها چند ساعت در روز و فقط روی دسکتاپ به آن دسترسی داشتیم، به حالت «همیشه متصل به اینترنت» نقل مکان کردیم؛ اکنون دیگر مرورگرهای وب، برنامه‌های موبایل و اعلان‌های شخصی همگی در جیب افراد بود.

البته Web 3 عیب بزرگ دیگری هم دارد که می‌توان گفت بزرگ‌ترین عیب آن در تمام زمینه‌ها محسوب می‌شود و آن هم تئوری بودن آن است. درواقع این نسخه کاملاً ایدئال از اینترنت، در حال حاضر تنها روی کاغذ مطرح شده است. بنابراین وب ۳ و امکانات آن را می‌توان یکی از بخش‌های اصلی تشکیل دهنده‌ی متاورس در نظر گرفت. اما فراموش نکنید که ساخت یک متاورس بدون فناوری بلاک چین و وب ۳ هم امکان‌پذیر است و خیلی‌ها معتقدند متاورسی که فیس بوک از آن صحبت می‌کند، همین نوع از متاورس‌ خواهد بود. با انتخاب این گزینه می‌توانیم در همه‌ی پلتفرم‌ها و سایت‌های وب ۳ که بر پایه‌ی بلاک چین بایننس ساخته شده‌اند، وارد حساب کاربری خود شویم و تراکنش‌های خود را در آن‌ها انجام دهیم.

مثلاً کارکردن با فناوری‌های این حوزه کمی دشوار است و همین موضوع باعث می‌شود آنچنان که وب ۲ کاربرپسند بود، کاربر پسند نباشد. سولانا یکی از پروژه‌های بلاک چینی مطرح این روزهاست که در زمان نگارش این مقاله، رتبه پنجم سایت کوین‌مارکت‌کپ را از لحاظ حجم بازار به خود اختصاص داده است. وب ۳ از الگوریتم‌های مخصوص برای تقلید نوع یادگیری انسان استفاده می‌کند و سپس به‌مرور دقت آن را بالا می‌برد. این قابلیت‌ها باعث می‌شود که کامپیوترها بتوانند در کمترین زمان ممکن، به دقیق‌ترین و مرتبط‌ترین پاسخ‌ها دست پیدا کنند. آنچه Web 3 را از نسخه‌های اینترنت قبل از خود متمایز می‌کند، غیرمتمرکز بودن آن است؛ البته این نسخه از اینترنت نیز مانند Web 2 تعاملی محسوب می‌شود.

پولکادات یک پروتکل شبکه است که لقب «اینترنت بلاک چین‌ها» را به‌درستی از آن خود کرده است. این پروتکل بر مسئله مهم تعامل بلاکچین‌ها متمرکز است و نه‌تنها انتقال توکن‌ها، بلکه انتقال اطلاعات را هم در بین بلاک چین‌های مختلف ممکن می‌کند. بنابراین پولکادات یک محیط چندزنجیره‌ای است که هدفش امکان‌پذیرکردن فعالیت‌هایی مانند احراز هویت میان‌زنجیره‌ای و محاسبات میان‌زنجیره‌ای است. در نتیجه، اپلیکیشن‌های وب ۳ روی زنجیره‌ها یا دیگر شبکه‌های غیرمتمرکز و همتابه‌همتا اجرا خواهند شد. با توجه به این تعریف، اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز یا همان Dappها را که مبتنی بر بلاکچین هستند می‌توان نمونه‌هایی از محصولات web ۳ دانست.

من شمارا سرزنش نمی‌کنم و به web 3.0 انتقا دارم، زیرا آن‌طور که ادعا می‌کنند نیست، به نظر من نهایتا یک روش برای ذخیره‌سازی، دسترسی و انتقال برخی از اطلاعات با استفاده از پایگاه داده‌ها خواهد بود. این اتفاق باعث شده تا شرکت‌ها به جای خرید و نگهداری زیرساخت‌های گران‌قیمت و اختصاصی خود به سمت اجاره‌ و استفاده از فضای ذخیره‌سازی و قدرت محاسباتی ابری حرکت کنند. حالا، میلیون‌ها کارآفرین می‌توانند از منابع کم‌هزینه‌ای که با رشد کسب‌وکارشان افزایش می‌یابد، بهره‌مند شوند. شاید برایتان عجیب باشد، ولی اوسیریس سومین مروگر پرطرفدار وب سه به حساب می‌آید و پشت سر بریو و اپرا حرکت می‌کند. دلیل اطلاق این صفت از آن جهت است که وب ۳ مرز بین دنیای فیزیکی و دنیای دیجیتال را کم‌رنگ خواهد کرد و جهان‌های مجازی سه‌بعدی را به مرکز توجه خواهد کشاند.

این ویژگی در حقیقت پایگاه‌های داده عظیمی را که در اختیار غول‌های فناوری قرار دارد به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم می‌کند و قدرت مطلق آنها را با اعطای کنترل بیشتر به کاربران، از آنها می‌گیرد. هنوز هم بسیاری از توسعه‌دهندگان و پیش‌گامان اینترنت به‌طور دقیق نمی‌دانند که web ۳ چگونه اجرایی خواهد شد؛ اما این نوع اینترنت یک سری ویژگی‌های کلی دارد که اصول بنیادین آن هستند. در تعریف ساده وب 3 باید بگوییم این نوع از اینترنت نسل جدیدی از اینترنت یا همان شبکه گسترده جهانی بر پایه بلاکچین است و مفاهیم غیرمتمرکز بودن و اقتصاد مبتنی بر توکن را نیز شامل می‌شود. در حقیقت افراد مطرح‌کننده این فناوری قول داده‌اند اینترنت ایجادشده بر پایه آن کمتر به شرکت‌هایی مثل فیسبوک و گوگل وابسته باشد و بیشتر متکی به شبکه‌های غیرمتمرکز باشد. در این نسل همه کاربران این امکان را دارند که از داده هایی که متعلق به خودشان است در آمد کسب بکنند.

همچنین نگرانی هایی در مورد انتشار اطلاعات نادرست یا “اخبار جعلی” در بین کاربران، هم از طریق رسانه های اجتماعی و هم از طریق پورتال های اشتراک گذاری اطلاعات منبع باز وجود داشت. کاربران می‌توانند با مشارکت در این پروتکل‌ها، چه از روش‌های فنی و چه غیرفنی، درآمد کسب کنند. مصرف‌کنندگان این سرویس‌ها برای استفاده از خدمات هزینه‌ای می‌پردازند، درست مانند هزینه‌ای که برای ارائه‌دهندهٔ خدمات ابری مانند آمازون وب سرویس پرداخت می‌شود. این هزینه به‌عنوان درآمد به مشارکت‌کنندگان تعلق می‌گیرد و واسطه‌های بیهوده و پرهزینه حذف می‌شوند. یکی دیگر از جنبه‌های عملکردی وب ۳.۰، نیمه‌ناشناس بودن کاربران در این فضاست. حریم خصوصی کاربران در وب ۳ رعایت می‌شود و تنها چیزی که بیانگر هویت آنهاست، آدرس کیف پول‌شان است.

هنوز در حال توسعه است، اما انتظار می‌رود شیوه استفاده ما از اینترنت را متحول کند. به همین دلیل در این مقاله از سری مقالات آموزش طراحی سایت می خواهیم بهترین منابع آموزشی مفید برای توسعه دهندگان وب 3.0 را معرفی کنیم. در web 3.0، اطلاعات بر اساس محتوایی که دارند مورد جستجو قرار میگیرند. پس بهمین دلیل امکان این هست که همزمان در موقعیت های مختلف جدا از هم قرار بگیرند. اولین نسل وب که web 1.0 نامیده میشد درواقع طوری بود که کاربران به دو بخش تقسیم میشدند. یک بخش کسانی بودن که سایت را راه اندازی میکردند(صاحبان وبسایت) و بخش دیگر کسانی بودند که مطالب سایت هارو مطالعه میکردن(خوانندگان).

فناوری اینترنت اشیا در این زمینه نقش بزرگی خواهد داشت و ممکن است پروژه‌های رمزارزی مانند آیوتا کاربردی‌تر شوند. بسیاری از دوست‌داران ارزهای دیجیتال درباره ارتباطی که بین وب ۳ و بلاک چین وجود دارد اطلاعات دقیقی ندارند. برخی از آنها وب ۳ و بلاک چین را معادل یکدیگر می‌دانند و برخی دیگر فکر می‌کنند وب تیری زیرمجموعه‌ای از بلاکچین است؛ در حالی که هیچ‌یک از این دو درست نیست. ایلوویوم یک بازی وب سه به حساب می‌آید که خود را اولین بازی چند بلاکچینی معرفی می‌کند. این بازی یک بازی جهان باز است و یک دنیای مجازی برای تعامل کاربر با بازیکنان دیگر می‌سازد.

ارز saito در همین راستا فعالیت میکنه از جمله در خصوص مقیاس پذیری برای وب ۳ و از بنیاد web 03 که دات و کوزما رو بوجود آورده و همین آقای وود رئیسش هست کمک مالی دریافت کرده‌ تا پروژه ی مورد نظرشون رو راه اندازی کنند‌. زبان مورد استفاده توسط این ارز هم rust client هست که بهتر از جاوااسکریپت هست. هیچ‌یک از ما هنوز در جایگاهی قرار نداریم که بتوانیم web ۳ را به‌طور دقیق تعریف کنیم. تعریف دقیق هر پدیده جدید تنها در صورتی امکان دارد که به مرحله عملی برسد؛ چراکه در طول این فرایند اتفاقات زیادی ممکن است رخ بدهند. اتفاقاتی که بر ماهیت این پدیده تأثیر می‌گذارند و جنبه‌هایی را به آن اضافه یا از آن کم‌ می‌کنند.

با فناوری بلاک چین مجموعۀ جدیدی از سؤالات و چالش‌ها برای بازاریابان به وجود می‌آید، بنابراین مهم است که بدانید که این فناوری دقیقاً چیست، چه مزایایی دارد و چگونه می‌توانید از این فرصت باورنکردنی در تجارت خود استفاده کنید. علاوه بر این، به دلیل توسعه وب 3.0، برنامه‌های کاربردی بیشتری از طراحی سه بعدی مانند واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده (AR) و قابلیت تجسم محصول به صورت سه بعدی، استفاده خواهند کرد. بلاک چین مخفف ثبات داده است، اما در عین حال، به افراد و کسب و کارها اجازه می دهد تا به روشی کاملاً جدید، مستقیم و بدون هیچ واسطه ای با هم تعامل داشته باشند. برخلاف وب 2.0، وب 3.0 امیدی به قطع ارتباط بین حضور آنلاین کاربر و خود فیزیکی آنها می‌آورد، به این معنی که احتمال اینکه بتوانید نظرات ناشناس خود را روی پست‌ها بگذارید و بدون اینکه خریداران هویت شما را بدانند، بتوانید پرداخت کنید. این بدان معناست که کاربران می‌توانند خرید کنند، محتوا و تصاویر را دانلود کنند، همه اینها بدون ردیابی شخص واقعی آنهاست.

وب ۱ یا به عبارت ساده‌ترین نسخه اول اینترنت، در حقیقت از صفحه‌هایی تشکیل می‌شد که از سرور دریافت می‌شدند؛ اما خبری از کاربری روان و خوشایندی که امروزه مشاهده می‌کنیم نبود. اما اگر بخواهیم اینترنت را معادل شبکه جهانی وب در نظر بگیریم، تولد آن به سال ۱۹۸۹ برمی‌گردد. در این سال دو دانشمند به نام‌های تیم برنرز لی (Tim Berners-Lee) و رابرت کی‌لیو (Robert Cailiau) پروتکل HTTP را توسعه دادند و اولین ارتباط موفقیت‌آمیز بین سرور و کلاینت را برقرار کردند. به بیان ساده‌تر ممکن است در آینده وب ۳ برای یاد کردن از هر فعالیتی که می‌تواند با بیت کوین و ارزهای مشابه آن انجام داد، استفاده شود. بسیاری از پروژه‌های Web 3 اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز یا decentralized apps یا به‌اختصار dapps هستند که روی بلاکچین اتریوم اجرا می‌شوند.

هدف ما این است که برنامه نویسی را با استفاده از مقالات و ویدئوهای آموزشی برنامه نویسی در سطح استاندارد جهانی برای شما فراهم کنیم. وب 3.0 تغییرات هیجان انگیزی را در بازاریابی رسانه‌های اجتماعی به ارمغان خواهد آورد. سازگار شدن با تمام این تغییرات ممکن است برای شما کمی ترسناک باشد که کاملا طبیعی‌ست. اما، آن‌ها را به عنوان راهی جدید برای ارتباط با مشتریان و جامعه هدف خود در نظر بگیرید. می‌توان گفت که وب 2.0 بر ظرفیت کامپیوترها و سرورهای متصل به اینترنت تمرکز دارد.

همان طور که در طول مقاله بارها اشاره کردیم، یکی از ویژگی‌های بنیادین وب ۳.۰ تمرکززدایی است؛ یعنی دقیقاً همان خصیصه‌ای که مهم‌ترین ویژگی فناوری بلاکچین هم هست. بنابراین منطقی است که رابطه نزدیکی بین وب ۳.۰ و بلاک چین وجود داشته باشد. اما متأسفانه فناوری‌های موردنیاز برای توسعه و پیشرفت وب 3 هنوز در ابتدای راه خود قرار دارند و برای تکامل باید مسیر زیادی را طی کنند. راه‌اندازی اینترنتی مانند Web 3 در آینده برای هر فردی که نگران تسلط شرکت‌های بزرگی مانند متا (فیسبوک) بر اینترنت و کنترل تجربه مردم در فضای اینترنت مطابق با خواسته خود هستند، نویددهنده آینده روشن و جذابی است. چرا می‌گوییم ایده‌آل؟ چون برای نمونه در دیسنترالند که از بلاک چین و وب ۳ استفاده می‌کند هر زمین و لباسی که بخرید در قالب یک توکن غیرقابل‌تعویض تعریف می‌شود و مالکیت صددرصد آن در اختیار خودتان است. برای همین شرکت‌های بزرگ نمی‌توانند از دارایی‌ها و داده‌های شما سوءاستفاده کنند.

با توجه به اطلاعاتی که تا الان منتشر شده میتونیم بگیم که این نسخه web یک نوع اینترنت غیر متمرکزو معناگرا خواهد بود. یکی از مهم ترین ویژگی هایی که قرار است در این نسل وب شاهدش باشیم حضور پر رنگ هوش مصنوعی است. از طرفی دیگر هم غول های فناوری مثل گوگل نقش کم رنگ ‌تری در این نسل وب خواهند داشت. در دنیای وب 3 (Web 3.0)، داده‌ها به‌صورت غیر متمرکز و همتابه‌همتا (Peer-to-Peer) هستند که در ادامه به آن آشنا خواهیم شد. نقش وب 3.0 در دنیای امروزی که حریم خصوصی و حذف واسطه‌ها اهمیت فراوانی دارد، بسیار پررنگ است.